Zwierzęta w Kraju Kwitnącej Wiśni – symbolika japońskich wzorów

Zwierzęta odgrywają znaczącą rolę w wielu kręgach kulturowych. Nie inaczej jest w Japonii, gdzie stanowią one swoistych posłańców dawnych bogów, którzy sprowadzają szczęście i powodzenie, chroniąc ludzi przed złem, kataklizmami oraz złym losem.

12 sierpnia 2023  10:30

Podziel się:  

To właśnie one zwiastują poszczególne pory roku, a ich cechy oraz zachowania Japończycy zwykli przenosić na życie człowieka. Współczesne wizerunki zwierząt, malowane czy haftowane na materiałach, pełnią funkcję ochronną i skrywają przy tym życzenie pomyślności, ważne wydarzenia w życiu człowieka bądź wskazują na status osób, które zwykły je nosić.

 

Znajomość symboliki konkretnych stworzeń stanowi element etykiety towarzyskiej niejednego dorosłego Japończyka. Co w kulturze tego kraju oznaczają poszczególne zwierzęta? Postanowiliśmy zebrać najczęściej występujące motywy zwierzęce w jedno, tłumacząc ich znaczenie dla mieszkańców Kraju Kwitnącej Wiśni.

 

Długowieczny żuraw, pomyślny kot i sekwencja pięciu nietoperzy

Jednym z najbardziej charakterystycznych motywów zwierzęcych jaki możemy spotkać w kulturze japońskiej jest żuraw. Znany już od okresu Nara, trwającego od 710 do 784 roku naszej ery, po dziś dzień symbolizuje on długowieczność. Japończycy wierzyli, że donośnie dźwięki wydawane przez żurawie docierają aż do niebios, zaś biały kolor piór żurawia symbolizuje siwiznę seniorów – właśnie stąd wzięło się przekonanie, że wizerunek tego ptaka oznacza długie, niemalże tysiącletnie życie. Żurawie to również japoński odpowiednik łabędzi – łączą się w pary na całe życie, przez co symbolizują szczęśliwy związek małżeński. Wzory w żurawie bardzo często możemy spotkać na prezentach i ozdobach dedykowanych nowożeńcom oraz rodzicom. Podobną długowiecznością cieszy się żółw, jednak ten symbolizuje aż dziesięć tysięcy lat.

 

Zwykle zwierzęta zestawiane są ze sobą w parze, ze względu na niemalże identyczną symbolikę. Współcześnie najpopularniejszym zwierzęciem, które przez większość osób kojarzone jest z Krajem Kwitnącej Wiśni, jest kot. Mało kto nie zna Maneki-Neko, białego kota z podniesioną prawą łapką i złotą monetą koban – przywołuje on pieniądze, zapewniając tym samym sukces w biznesie. Mała Japonia, ogród japoński ukryty w samym sercu Karkonoszy, posiada bardzo wiele podobizn tego szczęśliwego kotka. Co więcej, niektóre z nich są do kupienia w ich sklepie stacjonarnym i internetowym! Jednak to nie koniec interesującej symboliki zwierząt według Japończyków.

 

Jak dobrze wiemy, w kulturach zachodnich nietoperze nie cieszą się dobrą opinią; utożsamiany jest ze złą mocą oraz diabłami. Tymczasem od wielu wieków w Japonii nietoperze stanowiły utożsamienie szczęścia – to głównie wynik kontraktów z antyczną kulturą Chin. To właśnie tam słowo „wampir” brzmiało zupełnie tak jak wyraz „szczęście”. Szczególnie pozytywnie odbierana jest sekwencja pięciu nietoperzy gwarantujących: długowieczność, zdrowie, bogactwo, liczne potomstwo oraz dobrobyt.

 

Zwierzęce talizmany do noszenia przy sobie

 

Omamori to japońskie talizmany noszone w celu zapewnienia sobie lub komuś bliskiemu szczęścia, dostatku oraz dobrobytu. Na ulicach Japonii oraz w miejscach powiązanych z niezwykłą kulturą Kraju Kwitnącej Wiśni możemy dostrzec stoiska z wieloma rodzajami talizmanów, które kryją w środku maleńkie drewniane tabliczki bądź kartoniki wraz z fragmentami buddyjskich sutr czy (w przypadku talizmanów shintoistycznych) nazwę świątyni, z której pochodzą. Czasem talizman zawiera czystą kartkę, na której można napisać własne życzenie. Co ciekawe, jeżeli talizman zaginie w niewyjaśnionych okolicznościach to dobry znak – oznacza to, że należycie spełnił on swoje zadanie.

 

(Mat. zewnętrzny)