Tylko u nas. Dyrektor Schroniska wyjaśnia

Dyrektor Schroniska dla Nieletnich Jacek Łupaczewski odpowiedział nam na kilka pytań, które postawiliśmy po tragicznym zajściu w chojnickiej placówce.

19 lipca 2012  10:49

Podziel się:  

- Dlaczego od początku wakacji i tego nieszczęśliwego dnia w grupie interwencyjnej pracował jeden strażnik i jeden wychowawca, bo wcześniej grupa podczas zajęć warsztatowych była rozdzielana i wychowawca oraz strażnik zajmowali się 2-3 osobami.

- Przyjęta organizacja pracy w grupie interwencyjnej Schroniska dla Nieletnich w Chojnicach w okresie od 2.07.2012 r. znajdowała oparcie w przepisach „Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 26 sierpnia 2004 r. w sprawie organizacji roku szkolnego w szkołach w zakładach poprawczych i w schroniskach dla nieletnich” (Dz.U. 2004.188.1947 z późn. zm.), które stanowi, m.in.: - zajęcia dydaktyczno - wychowawcze w szkołach w zakładach poprawczych i w schroniskach dla nieletnich rozpoczynają się w pierwszym powszednim dniu września, z wyjątkiem soboty, a kończą w ostatni piątek czerwca.

Dla wychowanków przebywających w zakładach poprawczych i w schroniskach dla nieletnich, w dniach wolnych od zajęć dydaktyczno - wychowawczych szkoła organizuje zajęcia wychowawczo - opiekuńcze z uwzględnieniem specyfiki pracy resocjalizacyjnej, a w szczególności: zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia uczniów (np. czytelnicze, plastyczne, teatralne, wokalno - muzyczne), zajęcia sportowe, turystyczne i krajoznawcze, zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze dla wychowanków ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, prace porządkowe na terenie szkoły i porządkowo-usługowe w warsztatach szkolnych lub gospodarstwach pomocniczych, prace społecznie użyteczne.

Zgodnie z § 5 ust. 4 rozporządzenia w schronisku interwencyjnym w okresie wakacji letnich – tak jak w latach ubiegłych – organizowano zajęcia porządkowe oraz usługowe w warsztatach szkolnych. Zajęcia w wakacje prowadzono zawsze z jedną grupą, wykonując różnego rodzaju prace w godz. 9.00. – 15.00., w tym o ile były takie możliwości odbywały się zajęcia w warsztatach.

W związku z zapewnieniem przez kierownika warsztatów pracy – usług dla klienta zewnętrznego zajęcia 16.07.2012 r. odbywały się w warsztacie ślusarskim, ale też w okresie od 2.07.2012 r. miały miejsce w warsztacie stolarskim (2x) oraz w pracowni kucharz małej gastronomii (3x) – grupa 5-osobowa. W przypadku, gdyby wykonywane były inne prace np. porządkowanie terenu, prace porządkowe w warsztacie itp. grupa też liczyłaby 5 osób. W trakcie roku szkolnego odbywają się zajęcia szkolne oraz zajęcia warsztatach z zakresu preorientacji zawodowej, przyuczenia do zawodu – dla uczniów szkoły podstawowej oraz gimnazjum. Dla uczniów szkoły zawodowej odbywa się praktyczna nauka zawodu: kierunek stolarz i ślusarz – czynne są wtedy ze względu na kierunek kształcenia dwie grupy, uwzględnia się też stan uczniów w grupie.

W okresie wakacji nie odbywa się proces kształcenia nieletnich w oparciu o programy nauczania, stąd organizacja zajęć jak powyżej. Zajęcia w grupie interwencyjnej prowadzi pracownik pedagogiczny zawsze w obecności pracownika ochrony, w zdecydowanej większości zajęcia mają miejsce w pomieszczeniach, gdzie jest monitoring, każdy z pracowników jest wyposażony w sygnalizator napadu. Praca placówki odbywa się m.in. w oparciu o „Arkusz organizacyjny”, który jest opracowywany na dany rok szkolny. Zawiera on ilość godzin pracy w danej grupie w internacie, w szkole, w warsztatach szkolnych danego roku szkolnego.

Organizacja ta nie dotyczy szkoły i warsztatów w okresie wakacji, kiedy to następuje wzrost godzin pracy z tytułu nieobecności w pracy części pracowników, spowodowanej urlopami nauczycieli szkoły, warsztatów, przy czym stan nieletnich pozostaje praktycznie, jak w roku szkolnym.

Kontrole przeprowadzane w poprzednich latach, w okresie wakacji przez Okręgowy Zespół Nadzoru Pedagogicznego przy Sądzie Okręgowym w Bydgoszczy nie wykazały nieprawidłowości w tym zakresie, nie wydawano zaleceń w zakresie organizacji pracy grupy interwencyjnej w ramach zajęć grupy warsztatowej z takim stanem nieletnich.

Wskazuję jednocześnie, że w okresie przed zaistniałym zdarzeniem nie było żadnych sygnałów świadczących o nadzwyczajnym zagrożeniu i wskutek tego stosowana była zwykła organizacja zajęć przyjęta na okres wakacyjny.

- Czy po tym tragicznym wydarzeniu zwiększona zostanie liczba strażników?

- Schronisko dla Nieletnich w Chojnicach, dwukrotnie: 5.09.2011 r. oraz 23.04.2012 r. skierowało do Ministerstwa Sprawiedliwości pisma o przyznanie etatów. Oczekujemy na podjęcie decyzji.

- Czy coś zmieni się w strukturze Schroniska, bowiem pojawiają się zarzuty, że zbyt rozbudowana jest administracja (25 osób) oraz na etatach zatrudnione jest aż trzech psychologów i dwóch pedagogów (a i tak każdy wychowawca jest pedagogiem).

- Schronisko zatrudnia: pracowników pedagogicznych 37,55 etatu (nauczyciele 5,5 etatu; nauczyciele zawodu 7,6 etatu; wychowawcy internatu 13 etatów; księża 0,25 etatu; bibliotekarz 0,2 etatu; zespół diagnostyczny 5 etatów (3 psychologów oraz 2 pedagogów); kierownictwo: 6 osób (od 1.09. – 4 osoby): dyrektor, dyrektor szkół (pełniący jednocześnie funkcję wicedyrektora), kierownik internatu, zastępca kierownika internatu, kierownik warsztatów, zastępca kierownika warsztatów.

Inne działy schroniska to 41 etatów: pracownicy kuchni 4 etaty, magazynier 1 etat; kierowca 1 etat; konserwatorzy 3 etaty; pracownik pralni 1 etat.

Administracja to główna księgowa 1 etat; księgowa 1 etat; kasjer 1 etat; referent ds. płac i kontroli zarządczej 1 etat; referent ds. zamówień publicznych 0,5 etatu; sekretariat 1,25 etatu; kierownik żywienia; kierownik gospodarczy. Ambulatorium: pielęgniarki 1,75 eatu; lekarz (ogólny, stomatolog) 0,5 etatu. Pracownicy ochrony: 21 etatów.

W zakresie organizacji pragnę dodać, że pracujemy z nieletnimi przez cały rok kalendarzowy, soboty, niedziele, święta. W dzień i w nocy. Celem zapewnienia funkcjonowania placówki niezbędni są w/w pracownicy. Przeważająca część stanowisk nie jest dublowana, co w przypadku nieobecności danego pracownika utrudnia funkcjonowanie działu – placówki, stąd przekazuje się te czynności innym osobom. Obowiązujące prawo, zakresy obowiązków i zadań wymagają obecnej struktury administracji. Nie są tu możliwe zmiany.

Stanowisko pedagoga w schronisku dla nieletnich może pełnić osoba posiadająca wykształcenie wyższe zawodowe lub wyższe mgr z zakresu resocjalizacji, lub studia podyplomowe z zakresu resocjalizacji. Taka osoba ma również wymagane kwalifikacje do zajmowania stanowiska wychowawcy internatu.

Zgodnie z § 32 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 października 2001 r. w sprawie zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich” (Dz.U.2001.124.1359 z późn. zm.) w skład schroniska wchodzą; internat, szkoła albo szkoły, warsztaty szkolne i zespół diagnostyczny.

Schronisko dla Nieletnich w Chojnicach jest placówką diagnostyczno – konsultacyjną. Zatrudnia 4 psychologów (3 etaty: w tym 2 etaty na potrzeby diagnozy, 1 etat pomoc psychologiczna, socjoterapia) oraz 2 pedagogów, którzy wchodzą w skład zespołu diagnostycznego. Podstawowym zadaniem schroniska jest sporządzenie, na potrzeby sądu opinii diagnostycznej nieletniego.

Opinia psychologiczno - pedagogiczną obejmuje:

1) określenie stanu zdrowia fizycznego, a w tym uwarunkowania biologiczne stanu zdrowia, przebiegu ciąży, choroby wieku dziecięcego, przebyte choroby, urazy, operacje, aktualny stan zdrowia, w tym sprawność fizyczną, sprawność analizatorów, kontakt ze środkami psychoaktywnymi, a także określenie poziomu rozwoju psychicznego.

Opracowanie pełnej opinii zajmuje każdemu z w/w pracowników ok. 15 godzin. Zespół diagnostyczny uczestniczy też w rozprawach sądowych z udziałem nieletnich.

Psycholodzy zajmują się pomocą psychologiczną, prowadzeniem zajęć socjoterapii. Ponadto pedagodzy i psycholodzy podejmują bieżące działania wychowawcze, organizacyjne wynikające z potrzeb placówki. W związku z zamknięciem od 1.07.2012 r. Schroniska dla Nieletnich w Pobiedziskach (niedaleko Gniezna) do schroniska w Chojnicach będą kierowani też nieletni z Apelacji Poznańskiej, co spowoduje wzrost zadań dla pracowników zespołu diagnostycznego. Nie planujemy zmian w zakresie organizacji zespołu diagnostycznego.

 - Czy wychowankowie najgroźniejsi, czyli ci z grupy interwencyjnej, powinni pracować w warsztacie, gdzie mają do dyspozycji ciężkie i niebezpieczne przedmioty?

- Wychowankowie grupy interwencyjnej uczą się m.in. zawodu ślusarza, wykonując prace zlecone Schronisku dla Nieletnich w Chojnicach. Należy zauważyć, że niemalże każdy wytwór z zakresu ślusarstwa może posłużyć do zaatakowania człowieka. Na dowód tego niech świadczy pomysłowość niedostosowanych społecznie, którzy potrafią wykorzystać banalne przedmioty codziennego użytku do zaatakowania innego człowieka (mowa tu nawet o plastikowych sztućcach). Zatem w ramach jakich kryteriów należałoby dokonać rozgraniczenia przedmiotów na niebezpieczne oraz bezpieczne?

W naszej placówce wychowankowie nie mogą posiadać przedmiotów, które są powszechnie uznane za niebezpieczne, tj. noże, widelce, inne ostre narzędzia. Przedmioty, które posłużyły do ataku na pracowników można uznać jako niebezpieczne – dlatego zajęcia odbywały się w asyście zarówno pracownika pedagogicznego, jak i pracownika ochrony. Dodatkowo wykorzystujemy zabezpieczenia techniczne: monitoring, sygnalizatory, wykrywacze metali.

- Jak to możliwe, że czwórka wychowanków bez większych przeszkód pokonała ogrodzenie i uciekła ze Schroniska? Czy teren jest na pewno dobrze zabezpieczony?

- W Schronisku dla Nieletnich w Chojnicach celem zapobieżenia ucieczkom stosuje się szereg zabezpieczeń o różnej specyfice. System ten tworzą z jednej strony zabezpieczenia fizyczne, jak mur, zasieki, okratowania; jak i elektroniczne, m.in. monitoring wizyjny z możliwością podglądu oraz rejestracji obrazu, łączność alarmowa, wykrywacze metalu. Podstawowym elementem wszelkich działań zabezpieczających są jednak zasoby ludzkie. Jak wskazuje na to wstępne postępowanie wyjaśniające żaden z nich nie zawiódł, a o wystąpieniu sytuacji nadzwyczajnej zadecydował czynnik nieprzewidywalności – czynnik pracy z innym, młodym człowiekiem.

Jak się okazuje w tej pracy, z takimi ludźmi – nieprzystosowanymi społecznie – ten element jest niemożliwy do pełnego zabezpieczenia. Jak wskazują porównania zabezpieczeń placówek – chojnickiej z innymi zakładami dla nieletnich – jest ono zabezpieczono na wysokim poziomie. Świadczy o tym brak podobnych zdarzeń od 1997 r. Pragnę też nadmienić, że Schronisko dla Nieletnich w Chojnicach jest placówką dla nieletnich – o charakterze diagnostyczno-resocjalizacyjnym, a nie instytucją totalną, czy karną. W najbliższych dniach zostanie dokonana ocena zabezpieczeń placówki.

Opracował: (olo)