Okoń, kleń, jazgarz

Niektórzy mówią, że wędkarstwo jest sportem. Na 100% jest to zgodne z prawdą, ale dla tych, którzy wędki w życiu w ręce nie mieli. Dla wędkarzy to jest życiowa pasja, coś czego nie da się wytłumaczyć, a na pewno wyrazić.

2 marca 2010  08:36

Podziel się:  

Okoń (z łac. Perca fluviatilis), krajowy rekord 2,65 kg, 50 cm

Ciało okonia jest silnie wygrzbiecone w przedniej części, ścieśnione w płaszczyznach bocznych na całej długości i owalne w przekroju. Łuski bardzo silnie osadzone, co sprawia wiele kłopotu w czasie sprawiania tej ryby. Występują u niej dwie płetwy grzbietowe, które stykają się podstawami. Tylna krawędź pokrywy skrzelowej jest zakończona dużym, wyraźnym ostrym hakiem. Głowa okonia jest mała, a pysk zakończony paszczą, ustawioną nieco skośnie ku górze i uzbrojoną w liczne, ostre drobne ząbki. Okoń dorasta do 30 – 50 cm dł. i osiąga ciężar 1,5 – 2,0 kg.

Młode okonie żywią się planktonem i larwami owadów. Prędko jednak stają się drapieżnikami, polującymi na młode ryby czy raki. Wyjadają również ikrę złożoną na tarliskach. Tarło okonia trwa się od marca do maja. Samica w tym czasie składa od 30.000 do 300.000 jaj, które oblepione śluzem tworzą długie wstęgi rozpięte na roślinach i przedmiotach podwodnych.

Zasięg występowania tego gatunku obejmuje wody całej Europy, z wyjątkiem półwyspów: Pirenejskiego, Apenińskiego i zachodniej części Bałkańskiego oraz Irlandii, północnej Anglii i Norwegii. Jest znany także na obszarach wód północnej i środkowej Azji.

U nas jest to jeden z najbardziej pospolitych gatunków spotykanych we wszystkich typach wód śródlądowych oraz w przybrzeżnych wodach Bałtyku.

Miejsca żerowania tej ryby łatwo poznać po charakterystycznych ucieczkach drobnicy. Na większych jeziorach okoniowe rewiry z daleka wskazują gromady krążących nad wodą mew lub rybitw.

Wymiaru i okresu ochronnego nie posiada. Limit dzienny 5 kg.

Przynęty  naturalne stosowane przy łowieni okoni to: białe i czerwone robaki, rosówki, pijawki, mięso, a nawet całe raki.

Przynęty sztuczne stosowane do połowu to w zasadzie wszystkie, jakie do tej pory wyprodukowano, lecz z przewagą błystek obrotowych oraz przynęt miękkich, czyli wszystkiego rodzaju twisterów, ripperów, miękkich imitacji rosówek i raków. Jak to z łowieniem bywa i tutaj są dwie szkoły. Jedna łowi na przynęty twarde, czyli obrotówki i woblery, druga na przynęty miękkie i często miewają takie same wyniki, bowiem od wędkarza zależy tylko czy potrafi wykorzystać swoją wiedzę i umiejętności w połączeniu z całym arsenałem przynęt, które posiada, aby złowić rybę.

Okonie potrafią być kapryśne, atakują z furią różne przynęty, aby za chwilę zagrać na nerwach wędkarzowi. Niekiedy biorą na przynęty, na które przed chwilą nie brały.

W tym cały urok łowienia ryb - nigdy nie wiadomo, na jaką przynętę łowić i z jaką prędkością ją prowadzić. Każdy ma oczywiście na swoją wodę tzw. „pewniaki”, przynęty, na które ryby zazwyczaj reagują lepiej lub gorzej, ale my łowimy przecież w czasach „super przynęt”, wytrzymałych lekkich wędek, mocnych żyłek i nie do zerwania plecionek.

Słowem, kto tu powinien mieć szansę – ryba czy wędkarz?

Na zakończenie słów kilka o łowieniu okoni pod lodem.

W tym sporcie też są dwie szkoły. Jedna łowi na błystki podlodowe, kupowane w sklepach oryginalne, lecz także własnego wykonania, wypiłowane, oklejone folią, mosiężne, miedziane, lub dwukolorowe świecidełka uzbrojone w kotwiczkę lub haczyk z robakami. Druga część wędkarzy łowi na mormyszkę (z rosyjskiego mormysz – kiełż zdrojowy), metodę, która przywędrowała do nas dość dawno z Rosji. Jest to metoda bardzo subtelna. Żyłka 0,12 do nawet 0,06 mała wolframowa mormyszka i oczywiście jako przynęta larwy ochotki.

Kleń (z łac. Leuciscus cephalus)

Pochodzi z rodziny karpiowatych. Ma ciało wydłużone, walcowate, głowę i otwór gębowy szeroki, posiada zęby gardłowe dwuszeregowe. Brzeg płetwy odbytowej jest równo ściśnięty (u okazów młodych) lub zaokrąglony (u okazów starszych). Grzbiet bywa ciemnostalowy lub zielonkawy, boki u młodszych ryb srebrzyste, u starszych natomiast mają lekki odcień złocisty. Jest rybą eurytermiczną i bardzo odporną na zanieczyszczenia. Kleń osiąga maksymalnie 80 cm długości i 4 kg ciężaru, a na ogół nie przekracza 30 cm długości. Żyje ponad 10 lat. Jest wszystkożerny (od glonów po ryby i żaby). Rozmnaża się w maju i czerwcu przy temp. wody ok. 18^oC; jaja składane są w nurcie w dobrze nasłonecznionych miejscach, na podłożu żwirowatym i piaszczystym. Występuje w prawie całej Europie oraz w południowo - zachodniej Azji. Najlepiej się czuje w szybko płynących wodach o żwirowatym dnie; występuje również w zbiornikach zaporowych, jeziorach i wodach podgrzanych. W Polsce spotyka się go tylko w rzekach. W karpackich dopływach Wisły i w górnym biegu Wisły jest gatunkiem często dominującym pod względem liczebności. W środkowym biegu stanowi już tylko około 3,4% ogółu poławianych ryb, a w dolnym biegu Wisły ok. 0,1 do 0,2 %. Metody połowu to: spławikowa, gruntowa, spinningowa, muchowa.

Jego wymiar ochronny wynosi 25 cm. Okresu ochronnego nie posiada. Dzienny limit to 10 sztuk z jaziem. Kleń służy głównie jako obiekt połowów wędkarskich. Jego mięso z nie zanieczyszczonych rzek górskich jest bardzo smaczne.

Inne czasami całkowicie zapomniane nazwy klenia to... biełucha, biały jelec, zenioczek, paruch, paryj, jedlica, klan, klanek, kleniak, kliniak, klin, klonik, lalczyk, lalec oraz żabiak.

Jazgarz (z łac. Gymnocephalus cernuus)

To gatunek ryby pochodzący z rodziny okoniowatych. Barwa jego ciała jest szarozielona z wyraźnie ciemniejszym grzbietem i jaśniejszym brzuchem. Grzbiet i boki ciała oraz płetwy grzbietowe są usiane ciemnymi, drobnymi plamkami. Jazgarz osiąga długość 10 do 15 cm i ciężar 20 do 50 g. W bardzo sprzyjających warunkach może dorastać do 30 cm, a w wodach Syberii spotykano nawet okazy 50 – centymetrowe. Zamieszkuje dobrze natlenione, śródlądowe wody stojące i płynące oraz wody słonawe. Prowadzi najczęściej stadny tryb życia w pobliżu dna. Dojrzewa płciowo w drugim roku życia.

Trze się w kwietniu i maju. Składa 30 tys. Do 200 tys. ziarn ikry, z której lęgną się młode po 5 lub 6 dniach. Początkowo żywi się planktonem, później fauną denną (małymi mięczakami i skorupiakami) oraz ikrą i narybkiem innych gatunków. W Polsce jest to gatunek pospolity, zamieszkujący większość wód, spotykany jest także w morskich zalewach. W Europie występuje prawie na całym obszarze z wyjątkiem części Półwyspu Skandynawskiego, Szkocji, Irlandii, południowo-zachodniej Francji, nie ma go na Półwyspie Pirenejskim i  Apenińskim. Ma niewielkie znaczenie gospodarcze i traktowany jest jako uciążliwy chwast rybi, nie podlegający ochronie.

Jazgarz najczęściej bierze z gruntu zarówno w dzień, jak i w nocy.

Łowi się go na wszelkie drobne przynęty zwierzęce, zwłaszcza dżdżownice i podobne do nich skrawki mięsa. Najlepiej na lekką wędkę spławikową. Zacinać trzeba natychmiast w przeciwnym razie połyka haczyk bardzo głęboko. Ta żarłoczność sprawia, że potrafi nie dopuścić do przynęty żadnej innej ryby. W takich razach nie pozostaje nic innego jak przejść albo na przynęty roślinne, albo na inne miejsce. Wbrew pokutującemu jeszcze gdzieniegdzie poglądowi, zbędne jest przy tym obcinanie mu pierwszej, kłującej płetwy grzbietowej. Inny rozpowszechniony mylny pogląd głosi, że jego mięso jest szkodliwe, a przynajmniej niesmaczne. Tymczasem cechuje się ono wyśmienitym smakiem. Jedyną niedogodność kulinarną stanowi konieczność sprawiania małych kłujących paskud. Można to ominąć przyrządzając doskonałą zupę rybą. Właśnie jazgarze stanowią podstawę klasycznej rosyjskiej uchy.