O grzybach i leśnych roślinach

Znany polski etnograf i historyk Zygmunt Gloger w 1899 roku w książce pt. „Rok polski w życiu, tradycji i pieśni” pisał tak.

24 lutego 2017  13:25

Wykłady w PNBT cieszą się sporym zainteresowaniem, ale to nic dziwnego skoro słuchacze dowiadują się wiele ciekawych informacji związanych nie tylko z przyrodą.   |  fot. B. Grabowska

„Zwyczaj odwieczny, im dalej sięgniemy w las, temu las miał większe dla spiżarni społecznej znaczenie, bo było go bez porównania więcej, a pola bez porównania mniej”. I to właśnie o znaczeniu leśnych roślin i grzybów w tradycyjnym pożywieniu mieszkańców wsi, w miniony czwartek, w siedzibie Parku Narodowego „Bory Tucholskie” w Charzykowach, opowiadała Grażyna Szelągowska.

Na co dzień pracuje w Muzeum Etnograficznym w Toruniu. Podczas spotkania z wielką pasją opowiedziała zebranym o tym, co zbierano i jak wykorzystywano zebrane dary lasu. Kto dzisiaj już pamięta, że z mielonych żołędzi robiono kawę a z orzeszków bukowych olej, i że niektóre owoce należy spożywać po ich przemrożeniu, aby były słodsze.

Prelegentka przypomniała również zebranym, że nie ma kultury ludowej bez przesądów. Jagody można było zbierać dopiero po świętym Janie (24.06.) a kończono zbierać na świętego Jakuba (25.08.), gdyż uważano, że po tym terminie są nieczyste. Również uważano, że do lasu nie powinny chodzić kobiety brzemienne czy miesiączkujące. W lesie czyhają złe moce, które mogą zaszkodzić nienarodzonemu dziecku. Pani Grażyna przypomniała również dawne obrzędy, które należało koniecznie wykonać, aby na jesień zapewnić sobie dobre zbiory grzybów.

Uważano, że każdy człowiek ma w lesie swoje grzyby i żeby nie wiem jak szukał znajdzie tylko te, co do niego należą. Można to jednak zmienić. Wystarczyło w dzień zapustny zjeść kapustę kiszoną lub w Dzień Bożego Narodzenia być pierwszym, który spojrzał w tym dniu na las. Uczestnicy wykładu otrzymali również tradycyjne przepisy m.in. na rydze solone, piwo kozicowe (jałowcowe) a także nalewkę żenichę, którą przygotowywały panny chcące wyjść za mąż.

B. Grabowska