Dowiedz się co jest ... SIBO?

Do naszej poradni dietetycznej trafiają pacjenci zaniepokojeni m.in. bólami brzucha, uczuciem pełności w jamie brzusznej, uporczywymi wzdęciami oraz biegunkami lub zaparciami, a także osłabieniem i mdłościami.

3 lipca 2016  17:49

Podziel się:  

Nierzadko przyczyną tych zaburzeń żołądkowo-jelitowych jest IBS (zespół jelita drażliwego) - ale nie tylko ! Obecnie coraz częściej rozpoznawany jest zespół SIBO.

SIBO (Small Intestinal Bacterial Overgrowth) to inaczej zespół przerostu flory bakteryjnej jelita cienkiego. Charakteryzuje się przerostem bakterii w jelicie cienkim bądź też pojawianiem się w tym odcinku nietypowych szczepów bakterii. Zjawisko to zaburza prawidłowe trawienie składników pokarmowych, ale również powoduje ich zaburzone wchłanianie oraz stopniowe uszkadzanie wyściółki jelit.

Kiedy pojawia się problem?

Nasz przewód pokarmowy jest siedliskiem różnorodnych bakterii. Najmniejsza ich ilość występuje w żołądku, natomiast największa w jelicie grubym, a zdecydowanie mniejsza w jelicie cienkim. Bakterie te pełnią różnorodne funkcje, m.in.: stymulują układ odpornościowy, odpowiadają za fermentację niestrawionych węglowodanów czy produkcję niektórych witamin.

Ilość, rozmieszczenie i skład mikroflory układu pokarmowego zależy od kilku czynników, m.in. takich jak: kwaśna treść żołądkowa, obecność enzymów trawiennych, kwasy żółciowe, motoryka przewodu pokarmowego, naturalne bariery. W przypadku zaburzenia któregoś z nich, może dojść do patologicznego namnażania się bakterii w górnych partiach przewodu pokarmowego.

Jak rozpoznać SIBO?
Uważa się, że standardem dla rozpoznania SIBO jest liczba bakterii w jelicie cienkim powyżej 105/ml treści jelitowej. Taka liczba bakterii oraz innych mikroorganizmów, bytujących w jelicie cienkim, powoduje nasilenie procesów fermentacyjnych, czego następstwem jest nadprodukcja wodoru, dwutlenku węgla, metanu oraz krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych, a także prawdopodobnie siarkowodoru.

Najprostszym i najbardziej dostępnym w Polsce sposobem na rozpoznanie SIBO jest przeprowadzenie wodorowego testu oddechowego (WTO), który jest badaniem nieinwazyjnym i polega na wykonywaniu wydechów do specjalnego urządzenia, które określa ilość wodoru w wydychanym powietrzu.

Pomiar wykonuje się na czczo, następnie pacjent przyjmuje roztwór laktulozy (węglowodan, który nie ulega trawieniu w przewodzie pokarmowym człowieka) i co 15-20 minut bada się ilość wodoru w wydychanym powietrzu. Oznaczenie stężenia wodoru w wydychanym powietrzu powyżej 12 jednostek ppm w stosunku do stanu wyjściowego świadczy o SIBO.

Objawy SIBO
Chociaż objawy u osób z SIBO są bardzo różne, wynikają z tego samego – nadmiernego przerostu bakterii w jelicie cienkim, który zaburza procesy trawienia i wchłaniania oraz uszkadza jelito cienkie.

Namnażające się bakterie powodują zaburzenia takie jak:

dekoniugacja soli kwasów żółciowych – zaburzenia wchłaniania tłuszczów oraz witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, biegunka tłuszczowa;

stymulacja wydzielania wody do światła jelita grubego przez wolne kwasy żółciowe;

wzmożona fermentacja węglowodanów oraz produkcja krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych – pobudzenie perystaltyki oraz wydzielanie wody do

światła jelita grubego, co skutkuje wystąpieniem biegunki osmotycznej oraz powstawaniem gazów i wzdęć;

upośledzenie wchłaniania przez wolne kwasy tłuszczowe, produkowane przez bakterie;

produkcja proteaz – uszkodzenie rąbka szczoteczkowego, obniżenie aktywności disacharydaz (zaburzenie trawienia dwucukrów);

zwiększone wchłanianie antygenów bakteryjnych i tworzenie kompleksów immunologicznych – wywoływanie objawów spoza przewodu pokarmowego,

takie jak rumień guzowaty, kłębkowe zapalenie nerek, zapalenie stawów.

W efekcie obserwuje się: ból brzucha, skurcz jelit, biegunkę, utratę masy ciała, objawy niedożywienia, wzdęcia, oddawanie nadmiernej ilości gazów, objawy niedoboru witamin rozpuszczalnych w tłuszczach oraz witaminy B12, hipoalbuminemię, obrzęki, rumień guzowaty, wysypki skórne, zapalenie wątroby, nerek i stłuszczenie wątroby.

Choroby powiązane z SIBO

Wiele chorób jest powiązanych z występowaniem bakteryjnego przerostu, część jako podłoże choroby, inne jako stan towarzyszący bądź efekt SIBO.
Przede wszystkim warto wiedzieć, że SIBO często łączy się z występowaniem zespołu jelita drażliwego (IBS). Inne powiązane choroby to m.in.: astma, anemia, trądzik (młodzieńczy lub różowaty), dyspepsja, zwiększona przepuszczalność jelit, nietolerancja laktozy, kamica żółciowa, zapalenie trzustki i choroby wątroby. W przypadku występowania którejś z tych chorób, bądź niespecyficznych objawów pokarmowych, warto więc rozważyć testy diagnostyczne w kierunku SIBO.

Diety rekomendowane w zespole SIBO

Ważnym elementem leczenia SIBO jest odpowiednia dieta, która zapobiega nawrotom choroby oraz pozwala na uzupełnienie często występujących podczas jej trwania braków niektórych składników odżywczych. W leczeniu zespołu SIBO sprawdzają się diety ubogie w cukry, błonnik, produkty wysoko fermentujące, substancje antyodżywcze, a także w produkty przetworzone.

Do takich diet należą m.in.: dieta FODMAP, SIBO Specific Diet oraz Fast Track Diet. Możliwe jest także zastosowanie kombinacji powyższych diet.
Cel zastosowania powyższych diet jest jeden: wyeliminowanie produktów, które stanowią pokarm dla bakterii a włączenie tych, które odżywią nasz organizm.

Uwaga: samą dietą nie jesteśmy w stanie wyeliminować przerostu bakterii i często niezbędna jest odpowiednio dobrana (przez lekarza specjalistę) antybiotykoterapia oraz probiotykoterapia. Jak w praktyce powinna wyglądać dieta w zespole SIBO dowiesz się w naszej poradni www.geminichojnice.pl

Sabina Budkiewicz