Dawne cmentarze żydowskie zostały upamiętnione

Dziś przy ul. Kilińskiego, opodal ronda im. rtm Pileckiego, na miejscu b.cmentarza żydowskiego, odbyła się uroczystość upamiętniająca jego istnienia. Okolicznościowy obelisk jest także na drugim cmentarzu przy skrzyżowaniu ulic Mickiewicza i Zielonej.

22 maja 2023  14:28

Pamiątkowy obelisk w miejscu dawnego cmentarza łączy teraźniejszość z przeszłością naszego miasta.   |  fot. (je)

W czasach PRL w tym drugim miejscu funkcjonował plac zabaw, a przy ul. Kilińskiego m.in. przedszkole miejskie. Natomiast do 1939 w obydwu miejscach były cmentarze żydowskie, które zniszczył niemiecki okupant. Pierwsza próba upamiętnienia tych miejsc była w latach 2012 – 2013, kiedy to chojnickie Stowarzyszenie Symbioza Kultur próbowało pozyskać na ten cel grant z budżetu miasta, ale jego dwa wnioski uzyskały najmniej punktów z wszystkich złożonych w konkursie „kulturalnym” w ówczesnej komisji grantowej i przepadły.

Druga próba była skuteczniejsza. Jej inicjatorem jest Marcin Wozikowski, który pozyskał na ten cel grant. We współpracy z Gminą Żydowską wykonane zostały tablice w językach polskim i hebrajskim o treści „W tym miejscu znajduje się cmentarz żydowski”. Odpowiednie kamienie przekazał i przewiózł właściciel żwirowni pp.Kalinowskich spod Chojnic.

- Nareszcie po wielu latach udokumentujemy te miejsca po cmentarzach żydowskich. Ponadto teren po nich uporządkowaliśmy na miarę naszych możliwości. Zadeklarowałem, że Miasto Chojnice w ramach robót publicznych będzie dalej dbać o czystość i porządek w tych miejscach – przekazał burmistrz na konferencji prasowej, która odbyła się dziś przed uroczystościami przy rondzie.

Poprowadził je wicedyrektor ChCK Grzegorz Szlanga. Jako pierwszy głos zabrał burmistrz Arseniusz Finster, który odczytał wspomnienie historyczne o chojnickich Żydach. - Najwięcej mieszkańców Chojnic pochodzenia mojżeszowego było w 1885 roku – 563 osoby, czyli 5,6% ogółu. Potem ta liczba spadała, szczególnie po antyżydowskich wystąpieniach, które były w latach 1900 – 1905 po śmierci Ernsta Wintera – wspomniał burmistrz.Kolejne wystąpienie było autorstwa Michała Ruckiego, wiceprzewodniczącego Gminy Żydowskiej w Gdańsku: - Dla nas jest bardzo ważny każdy gest władz lokalnych i mieszkańców, który upamiętnia dawnych mieszkańców pochodzenia żydowskiego, którzy współtworzyli to miasto i jego historię.

Po nim głos zabrał poseł Aleksander Mrówczyński: - Dobrze, że to miejsce upamiętniamy. Myślę, że to miejsce w przyszłości będzie bardziej zadbane. Bardzo dziękuję za to przedsięwzięcie. Lepiej późno niż wcale – stwierdził parlamentarzysta. Jako ostatnia, w imieniu inicjatorów, głos zabrała wicedyrektor II LO Hanna Szypryt – Nowicka, która – jak wspomniała – od strony literackiej omówiła temat pamięci historycznej o polskich Żydach.

Podczas uroczystości była obecna młodzież z II LO i SP1 oraz m.in. duchowni (ks. Jacek Dawidowski i ks. Janusz Chyła).

Więcej w relacji video, która obejmuje wszystkie wystąpienia.

(je)